Brouwerij Warmenbol, een warm hart voor bio(dynamische) bieren

Toen Paul Warmenbol het voorstel kreeg om met een bescheiden brouwinstallatie aan de slag te gaan in de boerderijwinkel van biohoeve Milagro in Aartselaar, twijfelde hij niet. Zijn bierfirma zal in de nabije toekomst gepromoveerd worden tot brouwerij, maar intussen blijft zijn passie voor bio- en biodynamische bieren even groot.

Als biologisch architect werd Warmenbol ongeveer tien jaar geleden gevraagd de industriële site van een oude mouterij-brouwerij in de Westhoek in kaart te brengen. Zelf bier brouwen leek hem ook wel wat (zij het onder contract bij andere brouwerijen zoals Den Hopperd in het Antwerpse Westmeerbeek, Brasserie Desevaux in het Henegouwse Boussu, Egmond in het Nederlandse Egmond aan den Hoef en recent ook BeerSelect in Gent). In 2015 werd onder de noemer Biobieren Warmenbol de spits afgebeten door Liza, een tripel van 8,5 vol.% alc. waaraan tijdens het brouwproces honing, curaçao en kardemom wordt toegevoegd. Het resultaat mag er wezen: bloemige tonen en sinaasappel in de neus, een volle moutige body, waarin kruidigheid en gefermenteerde honing elkaar goed in balans houden.

Sindsdien – althans tot in 2019 – maakte Warmenbol er een goede gewoonte van elk jaar twee nieuwe bieren te lanceren. Dat waren in 2016 de spelttripel Trinkel en de stout Zwarte Madam. Eerstgenoemd bier heeft 8 vol.% alc. op de teller en valt ronduit tegen. Kennelijk ging er iets fout tijdens het brouwen, wat blijkt uit de abnormale schuimvorming, de geur van nat karton en een scherpe zurige smaak, die een infectie doet vermoeden. Zwarte Madam (ook bekend als Blackout XXX) daarentegen is een regelrechte voltreffer: het roodbruine bier van 9,3 vol.% alc. is gebrouwen met rogge, haver en rietsuiker, heeft gedroogd fruit, koffie en chocolade in de neus en is ondanks het hoge alcoholpercentage vlot drinkbaar, met goed verweven hints van gebrande mout, zuivel, karamel, pure chocolade en espresso. Een complex degustatiebier.

Het jaar nadien maakten Single, merkwaardig genoeg een blonde dubbel, en het fruitbier Bessy hun opwachting. Single is helder goudblond en heeft een romige schuimkraag. Fruitige esters en moutige indrukken verleiden ons reukorgaan, een aangename koolzuurprikkel, gele en witte vruchten en een lichtjes bittere hoptoets strelen de tong. Over Bessy, gemaakt met blauwe bosbessen op vraag van de zelfpluktuin voor blauwe bessen Bogaertsheide in Nijlen, zijn we minder enthousiast. Het paarsrode bier van 5 vol.% alc. heeft roze schuim, een gesloten neus, een waterig mondgevoel en een droge, frisse, maar vlakke smaak.

BROOD WORDT BIER

In 2018 waren Kapke, een witbier van spelt, en het alcoholarme Panem, op basis van speltbrood, aan de beurt. Kapke, met 5 vol.% alc. het lichtere broertje van voornoemde Trinkel, werd gebrouwen ten voordele van Ringland in Antwerpen, bevat behalve spelt ook kamut (een oude graansoort uit het Midden-Oosten), haver en rietsuiker, oogt veeleer blond dan bleek, doet met een aards aroma het beste verhopen, maar ontgoochelt door de confrontatie tussen scherpe zurigheid en wrange bitterheid. Een bijzonder aangename verrassing is Panem, een atypische session IPA van 2,2 vol.% alc., op basis van bakkerijoverschot van speltbrood, met een zuivere, uitnodigende pilsgeur en onverwacht veel smaak: moutig, hoppig, verfrissend, evenwichtig en dorstlessend. Het betere tafelbier.

Twee biodynamische bieren zagen in 2019 het licht: het seizoenbier Bierbok en de saison 3. Het eerstgenoemde lage-gistingsbier van 6,5 vol.% alc. is een Lentebock of Maibock, gebrouwen met Duitse Tettnang-hop en geroosterde mout, amberkleurig met gebroken wit schuim, een moutig boeket met impressies van karamel, chocolade en cassonade, een mooi evenwicht tussen gebrande en zoete smaken, met een droge, bittere afdronk. De saison bevat slechts 5 vol.% alcohol, is goudblond, met stabiel fijnmazig schuim en een uitbundige pareling. Mout speelt opnieuw de hoofdrol, met indrukken van graan en brood van start tot finish. De saisongist zorgt voor een kruidig accent, terwijl het strakke, droge karakter van het bier voor een pure smaak zorgt.

De negen bovengenoemde bieren zijn gecertificeerde bioproducten: ze worden gebrouwen met granen en hop die biologisch worden geteeld, dus zonder pesticiden of kunstmeststof. Biobier bevat bovendien geen chemische additieven zoals smaak- of schuimversterkers. Naast het Warmenbol-gamma zijn er in België ongeveer 150 verschillende biobieren op de markt.

Voor de hop doet Warmenbol voorlopig nog een beroep op de enige biologische hopteler in België: Joris Cambie van De Plukker in Poperinge. Maar de bedoeling is om binnen afzienbare tijd naast de boerderij een eigen biohopveldje van vier are aan te leggen.

STAND VAN MAAN EN STERREN

Voorts is de eigenzinnige brouwer een fervent aanhanger van de biodynamische landbouw, gebaseerd op de principes van de Oostenrijkse occultist en esotericus Rudolf Steiner. Hierbij staat bodemvruchtbaarheid en versterking van de natuurlijke groei centraal en wordt gestreefd naar diversiteit inzake de gewassen die men teelt en de dieren die men houdt. Daarnaast gaat men er in de biodynamische landbouw van uit dat de stand van de maan en de sterren invloed uitoefent op de groei van de gewassen.

Steiner lag tevens aan de basis van de eerste biologische labelorganisatie, met name Demeter. Die werd opgericht in 1927 in Berlijn en was aanvankelijk een coöperatieve voor biodynamische landbouwproducten. Ondertussen is dit uitgegroeid tot het grootste internationale keurmerk met betrekking tot de biodynamische landbouw. Zowel Bierbok als 3 hebben trouwens het Demeter-logo op het etiket.

Zoals iedere rechtgeaarde Steiner-adept is Warmenbol ervan overtuigd dat de biodynamische principes op wetenschappelijke bevindingen berusten, ook al wordt de grondlegger van de antroposofie, die ook de grondslag van de steinerscholen vormt, niet ernstig genomen in de academische wereld.

Binnenkort zal Warmenbols brouwerijtje, met 32 m2 bijna letterlijk een zakdoek groot, operationeel zijn. “Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad vooraleer ik een omgevingsvergunning heb gekregen, zeker omdat we ons hier in landbouwgebied bevinden. Dat verklaart waarom ik verplicht zal zijn om, voor zover dat mogelijk is, te brouwen met producten van de boerderij.”

“De geautomatiseerde brouwinstallatie met een ketel van 100 liter had ik enkele jaren geleden al aangeschaft. Ze komt van Peltr uit het Noord-Limburgse Overpelt en was daarna eigendom van Den Bierboom in Brugge. In het Nederlandse Helmond kocht ik drie vergistingstanks van 250 liter van het Portugese bedrijf Aguinox en een toestel om flessen af te vullen. Mijn ambitie op deze plaats reikt niet verder dan ongeveer 100 hl per jaar. Het zou mooi zijn als ik dat haal, maar dan zal er wel hard moeten worden gewerkt. Ten slotte is het ook de bedoeling om in een deel van de winkel een degustatieruimte te maken. Reken maar dat het hier gezellig wordt.”

BRON: DE ZYTHOLOOG – TEKST & FOTO’S: © WIM SWINNEN